Chiếm hữu là một chế định quan trọng trong Luật Dân sự. Nó được hiểu là việc chủ thể nắm giữ, chi phối tài sản một cách trực tiếp hoặc gián tiếp như chủ thể có quyền đối với tài sản.
Bộ luật dân sự đã phân loại thành hai hình thức cơ bản là chiếm hữu ngay tình và không ngay tình.
1. Chiếm hữu ngay tình
Khái niệm:
Là việc chiếm hữu mà người chiếm hữu có căn cứ để tin rằng mình có quyền đối với tài sản đang chiếm hữu.
Chế độ pháp lý:
Người chiếm hữu không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình được pháp luật công nhận và bảo vệ trong một số trường hợp:
+ Có thể trở thànnh chủ sở hữu tài sản theo BLDS quy định;
+ Có quyền khai thác công dụng, hưởng hoa lợi , lợi tức trong một số trường hợp.
Bản chất:
Người chiếm hữu không biết hoặc không thể biết việc chiếm hữu tài sản đó là không có căn cứ pháp luật.
Hậu quả pháp lý:
Người chiếm hữu phải trả lại tài sản cho chủ sở hữu. Nhưng nếu việc chiếm hữu có yếu tố liên tục, công khai thì người đó được hưởng hoa lợi, lợi tức mà tài sản mang lại và được áp dụng thời hiệu hưởng quyền:
+ Đối với bất động sản:
nếu trong vòng 30 năm mà không xác nhận được chủ sở hữu tài sản. => Người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai trở thành chủ sở hữu hợp pháp của bất động sản.
+ Đối với động sản:
nếu trong vòng 10 năm mà không xác nhận được chủ sở hữu tài sản. => Người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai trở thành chủ sở hữu hợp pháp của động sản đó.
Tình trạng suy đoán:
Thuộc trường hợp mặc nhiên thừa nhận của người chiếm hữu theo tình trạng suy đoán.
2. Chiếm hữu không ngay tình
Khái niệm:
Là việc chiếm hữu mà người chiếm hữu biết hoặc phải biết rằng mình không có quyền đối với tài sản đang chiếm hữu.
Chế độ pháp lý:
Không được pháp luật bảo vệ trong mọi trường hợp.
Bản chất:
Người chiếm hữu biết rõ tài sản mình đang chiếm hữu là không có căn cứ pháp luật.
Hậu quả pháp lý:
Người chiếm hữu buộc phải chấm dứt việc chiếm hữu thực tế đối với tài sản, hoàn trả lại tài sản cho chủ thể có quyền đối với tài sản, bồi thường thiệt hại nếu có do hành vi chiếm hữu bất hợp pháp gây ra.
Tình trạng suy đoán:
Nếu người nào cho rằng người chiếm hữu là không ngay tình thì phải chứng minh.
3. Căn cứ pháp lý
Trên đây là hình thức chiếm hữu được quy định trong Bộ luật dân sự. Liên hệ đội ngũ Luật sư Giỏi – Luật sư Bến Cát để được hỗ trợ!
